Verzetspoëzie in Amersfoort, onmacht en overmacht
Verzetspoëzie roept niet alleen op tot strijd, maar geeft ook een stem aan de angst en ellende van de Tweede Wereldoorlog. Hoeveel invloed hadden deze gedichten werkelijk? En wat vertelt de poëzie uit Kamp Amersfoort ons over veerkracht en overleven? Tijdens dit bijzondere verhaal laat Hans van Stralen je kennismaken met verzetsgedichten vol emoties, tegenstellingen en soms zelfs humor. Van strijdlustige verzen tot lollige gedichten over het kampleven. Luister, praat mee en ervaar de kracht van woorden!
We denken vaak dat verzetspoëzie tot opstand oproept. Dat klopt wel, maar je kunt deze gedichten ook zien als uitingen van de ellende, die mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog te verduren kregen. De vraag is daarom hoeveel effect deze verzen uiteindelijk hadden, want in verzetspoëzie komt immers, al zijn ze nog zo opzwepend geschreven, vooral machteloosheid tot uiting.
Verzetspoëzie heeft een heel beperkte thematiek. Je kunt dan denken aan heldenverering, verzet, gevangenschap, jodenvervolging en dergelijke. Deze onderwerpen worden vaak in tegenstellingen uitgewerkt. Allereerst gaat het natuurlijk om de oppositie tussen de nazi’s en de goede Nederlanders, maar ook om de tegenstelling tussen het nu enerzijds en het verleden en de toekomst anderzijds. Verzetsdichters uiten hun afkeer van het heden en hemelen het mooie Nederland van vóór de oorlog op. Ook de toekomst wordt tegenover het heden geplaatst, maar daar zijn deze dichters niet altijd even optimistisch over. Ten derde komt het contrast tussen het hier en het elders aan bod. Je kunt dan denken aan de puinhoop, waarin de dichter zich bevindt en die hij tegenover het mooie landschap van vóór de oorlog of andere fraaie plekken op de wereld plaatst. De tegenstelling tussen de beperkingen die de nazi’s aan het lichaam oplegden en de vrije geest is eveneens zichtbaar in verzetspoëzie. Ten slotte noem is er de oppositie tussen het nu, dat grauw en leeg is en de wereld van de verbeelding.
Ook in de gedichten die in Kamp Amersfoort geschreven werden, komt de machteloosheid in oppositionele termen tot uiting. Maar in deze verzen lezen we, veel vaker dan in de poëzie die elders geschreven werd, over het alledaagse leven aldaar. Daarnaast valt op hoe belangrijk deze dichters het vonden om in barre tijden solidair met elkaar te blijven. Heel opvallend zijn de lollige gedichten van de gevangenen uit Kamp Amersfoort over allerlei banale onderwerpen, zoals de luis en de wc-pot. In dit licht moeten we vaststellen dat zij — ondanks het afschuwelijke leven in het kamp — een veel positiever beeld over de ellendige situatie schetsen dan de verzetsdichters die elders verbleven. Zeer waarschijnlijk heeft dat alles te maken met de diepe wil van de gevangenen om niet ten onder te gaan en met het enorme verlangen om de oorlog te overleven.
Tijdens deze bijeenkomst worden verzetsgedichten voorgelezen en kan aan het slot daarover gediscussieerd worden. Door deze lezing te volgen krijg je een mooi beeld van mensen die toen maar ook nu overal in de wereld in gevangenschap leven. Door teksten te schrijven blijken gevangen beter met deze situatie om te kunnen gaan.
Hans van Stralen
Hans van Stralen (1954), studeerde Nederlands, literatuurwetenschap, filosofie en theologie en was tot voor kort docent aan diverse universiteiten in Nederland. Hij heeft een brede achtergrond en heeft zich als gids in Kamp Amersfoort flink verdiept in de poëzie die daar werd geschreven.
Goed verhaal? Vertel het in de bieb!
Heb jij ook een goed verhaal en wil je dat met iedereen delen? Dan is dit je kans! We zoeken vertellers, hobbyisten, schrijvers en deskundigen die graag een podium willen. Deel met ons, met de stad en met anderen wat je kan en wat je weet! Weet jij bijvoorbeeld veel over bepaalde dieren, koken, gezondheid, duurzaamheid, reizen of een ander onderwerp? Misschien heb je wel een bijzonder levensverhaal. Of wil je anderen kennis laten maken met jouw hobby. Je kunt daarbij denken aan een lezing, presentatie, workshop, try-out, debat en ga zo maar door. Lees snel meer over het podium van de Bibliotheek Eemland!
Binnenkort in de Bibliotheek het Eemhuis
vr 18 april 2025 AI voor beginners - Week van de DigiStarter
Ontdek de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie! Leer hoe je AI inzet om je creativiteit te activeren! Maak haak/breipatronen, je eigen puzzels, ansichtkaarten of recepten met AI.
Van 10:00 tot 12:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 23 april 2025 Proefles Klik en Tik in de Bibliotheek het Eemhuis VOL
Van 14 tot en met 18 april organiseren we de Week van de DigiStarter. Tijdens deze week willen we iedereen die nog weinig of geen ervaring heeft met de computer of andere digitale apparaten, aanmoedigen...
Van 10:00 tot 12:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 23 april 2025 Samenlezen
Kom naar Samenlezen in de Bibliotheek Eemland! Hier hoor je stukjes uit boeken, gedichten of korte verhalen. Na het voorlezen praten we met elkaar over de tekst. Wat zeggen woorden? Wat doen ze met je?...
Van 14:00 tot 15:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 23 april 2025 DigiCafé - Digitaal nalatenschap
Heb je enige ervaring met een mobiele telefoon, tablet of computer maar wil je graag meer leren? Kom dan naar het DigiCafé. In het DigiCafé krijg je duidelijke uitleg en ga je vervolgens samen met andere...
Van 14:00 tot 16:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 23 april 2025 De Fake News Fabriek
Fake it till you make it! Kun jij het verschil zien tussen echt en nepnieuws? In deze creatieve workshop voor kinderen van 10 t/m 14 jaar duik je in de wereld van media en misleiding door zelf fake news...
Van 15:00 tot 16:00
Medialab - de Bibliotheek het Eemhuis
wo 23 april 2025 Fakenews workshop
Hoe makkelijk is het eigenlijk om nepnieuws te maken? En wat doet dat met ons beeld van de waarheid? Tijdens deze praktische workshop duik je in de wereld van fake news — niet om het te ontmaskeren, maar...
Van 19:00 tot 20:30
de Bibliotheek het Eemhuis
vr 25 april 2025 Workshop onderzoek familiegeschiedenis
Ontdek je familiegeschiedenis in oorlogstijd Hoe start je een onderzoek naar het oorlogsverleden in je eigen familiegeschiedenis? Wat weet je al en welke (oorlogs)bronnen zijn beschikbaar?
Van 10:30 tot 12:00
de Bibliotheek het Eemhuis | de Keizaal
wo 30 april 2025 Vakantieworkshop: Korte film maken (8+)
Elke dag word je overspoeld door beelden. Je kijkt, maakt en deelt, maar hoe werkt film precies? Dat leer je het beste door zelf een film te maken. Woensdag 30 april in de Bibliotheek het Eemhuis.
Van 10:00 tot 15:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 30 april 2025 Samenlezen
Kom naar Samenlezen in de Bibliotheek Eemland! Hier hoor je stukjes uit boeken, gedichten of korte verhalen. Na het voorlezen praten we met elkaar over de tekst. Wat zeggen woorden? Wat doen ze met je?...
Van 14:00 tot 15:00
de Bibliotheek het Eemhuis
za 3 mei 2025 Inloopspreekuur over ondernemen door StartersHUB
Overweeg je om te starten als zelfstandig professional en of wil je gewoon weten wat daar allemaal bij komt kijken? Wil je een antwoord op die ene prangende vraag? Je weet niet goed waarmee te starten?...
Van 14:00 tot 15:30
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 7 mei 2025 BabyBieb - Voorlezen aan de allerkleinsten
Met je baby op schoot een boekje ontdekken en lezen is ontzettend leerzaam. Daarom organiseren we ook voor de allerkleinsten een heerlijk voorleesmoment in de bibliotheek! De baby's genieten tijdens de...
Van 11:00 tot 11:30
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 7 mei 2025 Samenlezen
Kom naar Samenlezen in de Bibliotheek Eemland! Hier hoor je stukjes uit boeken, gedichten of korte verhalen. Na het voorlezen praten we met elkaar over de tekst. Wat zeggen woorden? Wat doen ze met je?...
Van 14:00 tot 15:00
de Bibliotheek het Eemhuis
wo 7 mei 2025 DigiCafé - wachtwoorden
Heb je enige ervaring met een mobiele telefoon, tablet of computer maar wil je graag meer leren? Kom dan naar het DigiCafé. In het DigiCafé krijg je duidelijke uitleg en ga je vervolgens samen met andere...
Van 14:00 tot 16:00
de Bibliotheek het Eemhuis
vr 9 mei 2025 Lezing Stichtse Landbrief
De Stichtse Landbrief: 650 jaar bouwen aan democratisch bestuur in de provincie Utrecht
Van 10:30 tot 12:00
de Bibliotheek het Eemhuis
za 10 mei 2025 Bibliotheekconcert door leerlingen Scholen in de Kunst
Leerlingen van Scholen in de Kunst geven een optreden in de Espressobar van het Eemhuis van 11.00 - 12.00 uur. Je bent van harte welkom om bij dit optreden te zijn. Toegang is gratis!
Van 11:00 tot 12:00
Het Eemhuis (Espressobar de Draak)
